به گزارش خبرگزاری حوزه از اصفهان، ۲۵ آذر ماه در تقویم کشور روز پژوهش نامگذاری شده است، پژوهش در واقع قلب پیشرفت علمی و اجتماعی است و هر فرآیند تحقیقاتی، باید با بیان مسأله آغاز شود؛ این فرآیند، با شناسایی دقیق چالش‌ها و مسائل، زمینه‌ساز تفکر و جست‌وجو برای پاسخ به سوالات و مشکلات پیچیده می‌شود.

پژوهشگران در این مسیر با بررسی دقیق منابع، جمع‌آوری داده‌های معتبر، و تحلیل نتایج به ارائه راه‌حل‌های علمی و نوآورانه می‌پردازند.
پژوهش قرآنی یک فعالیت علمی و معنوی است که به درک عمیق‌تر از قرآن کریم و معانی آن کمک می‌کند؛ این نوع پژوهش به افراد این امکان را می‌دهد که درک بهتری از آموزه‌های قرآن در زندگی روزمره خود پیدا کنند و از آن به عنوان منبعی برای هدایت و اصلاح جامعه استفاده کنند.

به مناسبت روز پژوهش، فرصتی ارزشمند فراهم آمد تا گفتگویی با یکی از پژوهشگران قرآنی، داشته باشیم.

این گفت‌وگو به ویژه در زمانی که جهان اسلام و جوامع علمی به دنبال بهره‌برداری عمیق‌تر از قرآن برای حل مسائل معاصر هستند، یادآوری می‌کند که پژوهش در این کتاب آسمانی، نیازمند دقت، تدبر و تلاشی مستمر است تا درک صحیح و جامع از معانی آیات به‌دست آید.

حجت‌الاسلام والمسلمین رسول ملکیان اصفهانی، در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در اصفهان، به بررسی اهمیت پژوهش در حوزه قرآن کریم پرداخت.

پژوهشگر قرآنی در رابطه با زمینه تخصصی خود در رابطه با پژوهش و مطالعات قرآنی بیان کرد: من به مدت حدود ۴۰ سال در حوزه علمیه مشغول به تحصیل بوده‌ام و طلبه هستم و بیشتر به رشته‌های فلسفه و عرفان با گرایش بر قرآن علاقه‌مند بوده‌ام.

وی افزود: زمانی که در سال ۱۳۶۳ وارد حوزه علمیه قم شدم، رشته‌های علوم اسلامی به شکل امروزی هنوز به وجود نیامده بودند و در دانشگاه‌ها نیز تنوع امروزین رشته‌های تخصصی علوم اسلامی موجود نبود، هر طلبه معمولاً در دروس اساتید برجسته حوزه شرکت می‌کرد و من نیز افتخار شاگردی نزد علامه حسن حسن‌زاده آملی (قدس الله اسراره) را داشتم که ایشان راهنمای تحصیلی من بودند و با هدایتشان، در سال ۱۳۶۹ به کسوت دائمی روحانیت درآمدم.

حجت الاسلام والمسلمین ملکیان اصفهانی اظهار داشت: علم مفاهیم‌شناسی به‌عنوان یکی از علوم نسبتاً جدید، به‌طور پراکنده در سه حوزه علوم ادبیات، اصول و منطق بررسی شد و با این حال، می‌توان گفت که جایگاه اصلی این علم، در ادبیات است.

وی ادامه داد: من به مدت ۱۰ سال در تلاش برای درک عمیق این علم بودم و در حوزه قرآن، منابع مستقل کافی وجود نداشت و بسیاری از مؤلفین و پژوهشگران، مفاهیم‌شناسی را با علم لغت اشتباه می‌گرفتند و تصور می‌کردند که این علم شاخه یا گرایشی از علم لغت است، در حالی که تفاوت‌های قابل‌توجهی با آن دارد.

پژوهشگر قرآنی گفت: می‌توان ادعا کرد که پایه‌گذاری قوانین علمی مفاهیم‌شناسی در قرآن را آغاز کردم و بر اساس درخواست مراکز علمی حوزوی و دانشگاهی، به صورت فردی این علم را توضیح داده‌ام.

حجت‌الاسلام والمسلمین ملکیان اصفهانی تصریح کرد: ابتدا مفاهیم‌شناسی را در یک جلد به عنوان مقدمه شرح دادم و سپس در مجموعه‌ای ۱۱۴ جلدی، کتاب‌های مرتبط با این علم را تألیف کردم که با جلد مقدماتی، تعداد آن‌ها به ۱۱۵ جلد می‌رسد که این مجموعه در سال ۱۳۹۴ به صورت رایگان در سایت قائمیه قرار گرفت و نرم‌افزار آن نیز با عنوان "فهیم" تولید شده است.

وی یادآور شد: تمامی مفاهیم به‌طور کامل از قرآن استخراج نشده است و باور دارم که این تعداد می‌تواند به بیش از ۲۰۰ جلد برسد و تنها منبع مورد استفاده من در این مسیر، تفسیر ارزشمند و وزین "راهنما" بوده است، چرا که قبل از مفاهیم‌شناسی، لازم است تفسیر کاملی از آیات عظیم قرآن استخراج شود.

پژوهشگر قرآنی خاطرنشان کرد: این علم در مراحل ابتدایی خود قرار دارد و امیدوارم در آینده به توسعه و پیشرفت لازم برسد.

وی در رابطه با این علم بیان کرد: مفاهیم‌شناسی می‌تواند به مراکز حوزوی و دانشگاهی خدمت شایانی کند، زیرا مواد خامی ارائه می‌دهد که می‌تواند تبدیل به هزاران پایان‌نامه ارزشمند شود، به‌ویژه در جامعه اسلامی، تمدن نوین اسلامی، و در رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی اسلامی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

استاد حوزه بیان کرد: هم اکنون با تخصص در حوزه مفهوم‌شناسی قرآن، بر پژوهش‌های تخصصی و تطبیقی در زمینه قرآن و عرفان متمرکز هستم و به همین منظور، کارگاه‌ها و جلسات آموزشی را به‌طور محدود برگزار می‌نمایم.

حجت‌الاسلام والمسلمین ملکیان اصفهانی در پاسخ به سوال خبرنگار در رابطه با انقلاب علمی و دیجیتال چه تاثیری در پژوهش های شما داشته است، اظهار داشت: با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، نرم‌افزارها و هوش مصنوعی، می‌توان استفاده‌ای عمیق‌تر و گسترده‌تر از قرآن داشت؛ خوشبختانه، حوزه‌های علمیه نیز به اهمیت این تکنولوژی‌ها پی برده‌اند اما با این حال، از آنجا که پژوهش‌های قرآنی و استفاده از این فناوری‌ها نیازمند تخصص و دانش عمیق در حوزه‌های تخصصی و فوق‌تخصصی است، همه نمی‌توانند به‌طور مستقیم در این زمینه پژوهش کنند ولی می‌توانند از نتایج و خروجی‌های این تحقیقات به بهترین نحو بهره‌مند شوند.

وی با توجه به تحلیل ها و پژوهش ها که از آیات قرآن در رابطه با حجاب داشته است گفت: تمام قوانین و مقررات اسلامی در جامعه اسلامی مانند حجاب، ریشه در قرآن دارد و اینها مقدمات لازم و ضروری است که باید صورت گیرد.

پژوهشگر قرآنی در پایان توصیه کرد:من به عنوان پژوهشگر قرآن به همه مراکز حوزوی و دانشگاهی سفارش می کنم هرچه بیشتر به قرآن توجه نمایند و سعی کنند همه علوم اجتماعی و انسانی را براساس قرآن و اهلبیت (ع) تحقیق و تدریس و تدوین کنند

در نتیجه پژوهش دقیق در قرآن به ویژه در حوزه مفاهیم شناسی می‌تواند به عنوان ابزاری قدرتمند برای تعمیق درک معارف اسلامی و پاسخگویی به چالش‌های معاصر عمل کند.